مجله اجتماعی تاریخی اشارات

مجله ای از طلاب حوزه علمیه قم

مجله اجتماعی تاریخی اشارات

مجله ای از طلاب حوزه علمیه قم

کانال اشارات ، مشتمل بر یادداشتهای تاریخی، اجتماعی و فرهنگی گروهی از نویسندگان می باشد ،که به هدف ارتقاء سطح علمی جامعه ایجاد شده است ، مسئولیت تمامی مطالب مندرج در یادداشتها بر عهده ی نویسندگان آن می باشد .

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
  • ۰
  • ۰

سید محمد باقر شفتی

محمد تنکابنی نقل عجیبی در مورد میزان ثروت استاد خود، سید محمد باقر شفتی«ره» دارد. و می گوید: «در شهر اصفهان چهارصد کاروانسرا از مال خود داشت، گویا زیاده از هزار باب دکاکین داشته [...] و املاکی که در بروجرد داشت، مداخل آن تقریباً سالی شش هزار تومان بود و املاکی که در یزد داشت [مداخل آن] سالی دو هزار تومان بود.مجملا سالی هفده هزار تومان مالیات دیوانی دهات آن جناب در اصفهان بود که به دیوان می رسید» (میرزا محمد تنکابنی، قصص العلماء، انتشارات علمیه، صفحه 167)

اساسا سید محمد باقر شفتی یا رشتی «ره» ، به جهت نظریات خاص فقهی و کارنامه عملی، از همان دوران تا کنون مورد توجه بسیار بوده و حواشی فراوانی در مورد این شخصیت شیعی شکل گرفته است. سید شفتی 2 تحول بنیادین در 2 حوزه مختلف از فقه شیعه را عملا شکل داد. یکی در حوزه فقه سیاسی و دیگری در حوزه فقه اقتصادی. نظریات او در فقه سیاسی بسیار مورد توجه قرار گرفته و محل بحث موافقان و مخالفان است اما سیره اقتصادی این مجتهد طراز اول شیعه کمتر مورد بحث بررسی قرار گرفته است.

  • محمد حسین قربانیان
  • ۰
  • ۰


 یکی از خطبای مطرح کشوری در یکی از سخنرانی های خود ،ضمن بیان سیره سیاسی رسول مکرم اسلام صلی الله علیه واله ،حدیث نبوی : بعثت لاتمم مکارم الاخلاق را ضعیف دانسته اند ، بنابر برداشت ایشان تشکیل حاکمیت  در سیره رسول خدا صلی الله علیه وآله از اخلاق مهم تر بوده و از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، ما دراین یادداشت  در ضمن چند نکته به واکاوی ضعیف دانستن این حدیث شریف توسط این خطیب محترم پرداخته ایم

  • حسین حمزه
  • ۰
  • ۰


کلامی مشهور است که در این سالها  نماد مقاومت وایستادگی در برابر ظلم قرار گرفته است ، اما سوالی که مطرح می گردد این است که آیا این شعار از امام معصوم علیه السلام صادر شده و با روایات دیگر همخوانی دارد یا خیر ؟ و می توان برای آن منشاو خاستگاهی قائل شد ؟

  • حسین حمزه
  • ۰
  • ۰

حدیث کسا

برای وثوق به صدور یک حدیث نیاز نیست همیشه به دنبال مباحث رجالی بود ،بلکه قرائن دیگری نیز می تواند ما را برای رسیدن به این هدف یاری رساند ، پی بردن به اصالت متنی یک حدیث از مباحث رجالی مهم تر به نظر می رسد ، برای نمونه نظر خوانندگان عزیز را به حدیث کسا جلب می کنم

  • حسین حمزه
  • ۰
  • ۰

مکه به دلیل وجود کعبه که محوریت معنوی به مسلمانان می بخشید و همچنین وجود بازارهای موسمی متعدد در آن از جمله مهم ترین شهرهای جزیره العرب به شمار می آمد ، این شهر تا دوره خلافت عثمان به همراه مدینه دستخوش فراز وفرودهای سیاسی بود

  • حسین حمزه
  • ۰
  • ۰

کتاب شیخ بهایی و توپ مروارید

بعد از مدتها کتابی خوب در موضوع تراجم مطالعه کردم ، این کتاب پیرامون دو موضوع مهم و حاشیه های پیرامون آنها نگاشته شده است، یکی جایگاه شیخ بهایی و واکاوی صحت گفتمان پیرامون این شخصیت در منابع و اقوال مردم و دیگری درباره ی موضوع توپ مروارید ،که از دوره فتحعلی شاه قاجار و در بهبوهه ی جنگهای ایران و روس در میدان شهر تهران قرار گرفت و کم کم در اندیشه ی عرفی مردم جایگاه ماوراءی و متافیزیکی پیدا کرد ، پردازش مطالب و استدلال های ارایه شده ،از فراز و فرودهای برخوردار است ، طرح برخی مطالب کتاب بیشتر برای حجیم کردن آن به نظر می رسد ،اما این ضعف از ارزش کتاب کم نمی نماید ،مولفان براین عقیده هستند که اساسا میان شیخ بهایی تاریخی با شیخ بهایی روایی, فاصله ی بسیار زیادی وجود دارد و انتساب ساختن منار جنبان، مسجد شاه ، تقسیم آب زاینده رود و حمام معروف شیخ ،همگی ساختگی و خلاف واقع است .

از دیگر سو درباره توپ مروارید هم به این نکته اشاره می کنند که به تدریج مردم به توپ مروارید معجزاتی را نسبت دادند ،مثل اینکه بدون دخالت مردم از شیراز به تهران آمد و یا اگر توپ مروارید از جایش تکان بخورد زمین و زمان بهم خواهد ریخت ص158، و دختران برای بازشدن بختشان براین عقیده بودند که اگر از زیر آن رد شوند ، زود ازدواج خواهند نمود ص160، الحاصل این کتاب واقعا خواندنیست ، راقم این سطور بر این عقیده است که مسائل و موضوعات تراجم نیاز به بررسی های مهم و جدی دارد ،عاری از تعصب و استنادات غیر اصولی و علمی ، این کتاب در 408صفحه توسط نشر روزنه با قیمت 26500تومان منتشر شده است ، لطفا مطالعه فرمایید.


  • حسین حمزه
  • ۰
  • ۰

امام رضا
نویسنده محمد حسین قربانیان
چند وقتی بود قصد داشتم یک یا چند مطلب با موضوع هویت شیعی بنویسم و در کانال اشارات منتشر کنم اما نمی دانستم باید از کجا شروع کنم. ولادت امام رضا (ع) و موضوع حضور ایشان در ایران به نظر شروعی ایده آل است. علی بن موسی الرضا(ع) هویت تاریخی ما ایرانیان را به مسیر جدیدی کشاند و بنیاد هویت ایران را در بستر جدیدی پی افکند. علی بن موسی الرضا (ع) هویت شیعی را به جامعه ی ایرانی ارائه کرد و تاریخ این سرزمین گواهی می دهد که ایرانیان چگونه چنین موهبتی را در آغوش کشیدند.
در این یادداشت سعی خواهیم کرد تاثیرات حضوت و فعالیت امام رضا (ع) در ایران را در شکل گیری هویت شیعی در تاریخ ایران بررسی کنیم.

  • محمد حسین قربانیان
  • ۰
  • ۰

مسجد جمکران

از دیرباز مساجد گوناگونی در میان متون روایی شیعه از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند  که در یادداشتی مستقل به آن پرداخته ام ، مسجد جمکران در چند دهه ی اخیر در ایران واکنون با شهرتی بیشتر توانسته در میان قاطبه ی شیعیان جایگاهی مهم  را کسب نماید و صدالبته حاکمیت نیز برای بسط گفتمان مهدویت نیز از این پتانسیل استفاده ی خود را می کند ، برای اعتبار بخشی به این مسجد نقل های نیز در برخی کتابها و السنه ی مردم بیان می شود که این یادداشت به بررسی این مدعا می پردازد

  • حسین حمزه
  • ۰
  • ۰


در اوائل سلطنت پنجاه ساله ی ناصرالدین شاه و دوران زعامت چهارساله ی امیرکبیر به عنوان صدر اعظم ایران ، از دل جریان شیخیه ، سید محمدعلی نامی ظهور نمود ، که بعدها با عنوان باب شناخته شد ، باب به معنای دربان امام زمان علیه السلام که سالها در غیبت به سر می برد معنا می گشت ، با گذشت زمان ،سید محمد علی باب به این ادعا اکتفا نکرد و خود را امام زمان و بعدتر پا را فراتر نهاد و دعوی پیامبری  کرد و شریعت اسلام را نسخ نمود

  • حسین حمزه
  • ۰
  • ۰

در سال 236هجری متوکل عباسی توسط یکی از یارانش به نام {دیزج} کربلا را با تمام خانه ها و آثاری که بر قبر مبارک حسین بن علی علیه السلام بود ،ویران کرد و اراضی اطراف قبر را که در حدود دویست جریب می رسید زیر و رو کرد ، دیزج که یهودی بود گروهی از یهودیان آن سامان را استخدام کرد و به کار گماشت .آن یهودی ها پیش رفتند و قبر حسین بن علی علیه السلام را ویران ساختند و بر آن آب بستند .{ مقاتل الطالبین نوشته ابوالفرج اصفهانی ج2ص388-391ترجمه جوادفاضل}.

  • حسین حمزه