نقد سخنان یکی از خطبا

 یکی از خطبای مطرح کشوری در یکی از سخنرانی های خود ،ضمن بیان سیره سیاسی رسول مکرم اسلام صلی الله علیه واله ،حدیث نبوی : بعثت لاتمم مکارم الاخلاق را ضعیف دانسته اند ، بنابر برداشت ایشان تشکیل حاکمیت  در سیره رسول خدا صلی الله علیه وآله از اخلاق مهم تر بوده و از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، ما دراین یادداشت  در ضمن چند نکته به واکاوی ضعیف دانستن این حدیث شریف توسط این خطیب محترم پرداخته ایم 

1. در مرتبه ی  متنی این حدیث شریف از اصالت  برخوردار است ،به دلیل اینکه این روایت  را شیخ طوسی { 460هجری} در کتاب امالی خود مجلس 26حدیث 8 و قبل تر از شیخ ، مرحوم کلینی { متوفای 328هجری } در روایتی از امام صادق علیه السلام با مضامینی نزدیک به همین روایت نقل کرده اند { ان الله عزوجل خص الانبیاء بمکارم الاخلاق} اصول کافی ،کتاب الایمان والکفر باب المکارم حدیث 3،در میان مکتوبات اهل سنت نیز این روایت با اندکی تغییر مشاهده می شود ، بیهقی {458هجری } این روایت را به صورت بعثت لاتمم صالح الاخلاق ضبط نموده است { السنن الکبری ج 15ص252حدیث 21380} و طبرانی {360هجری} با عبارات : انما بعثت بمحاسن الاخلاق آورده است { معجم الکبیر ج20ص65} وبخاری در نقلی از ابوذرغفاری آورده است که : رایته یامر بمکارم الاخلاق (یعنی رسول خدا را دیدم که به مکارم اخلاق فرمان می داد ) صحیح بخاری کتاب الادب باب 39ص1085وجود متنی مشابه در میان منابع شیعه واهل سنت با طرق مختلف دلیل بر اصالت متنی حدیث و وثوق به قطعی الصدور بودن این روایت دارد .

2. به صرف تضعیف راویان یک روایت توسط رجالیون { بنابرضعف برخی از راویان } نمی توان آن روایت را ضعیف دانست ،زیرا آنچه در مباحثی پذیرش حدیث از اهمیت ویژه ای برخوردار است، وثوق به صدور یک روایت می باشد ،حال این وثوق چه از طریق رجالیون ایجاد گردد وچه از طریق قرائن وادله ، این روایت  قرائنی از قرآن کریم ،روایات مشابه وحتی سیره رسول مکرم اسلام را در پشتوانه ی خود دارد وبه اصطلاح قطعی الاعتبار است ، لذا به این راحتی نمی توان آن را به کناری نهاد.

3. اما درباره سند این روایت که شیخ طوسی آن را در امالی خود بیان نموده توضیحاتی لازم به ذکر است :

عمده اشکال به این سند را می توان در ابوالمفضل محمد بن عبدالله شیبانی دانست ،که برخی درباره این شخصیت تشکیک وارد نموده اند ،اما باید دانست طریق شیخ طوسی به ابوالمفضل شیبانی صحیح است { معجم الرجال الحدیث ایه الله خویی ج17ش 11141ص261} مضافا براینکه نجاشی  نیز تمامی روایات این فرد را طرد ننموده بلکه آن دسته از روایاتی را که  از طریق مشایخش نقل گردیده را می پذیرد و به آنها اعتماد می کند { رجال نجاشی ش 1059ص396} در مرتبه بعد اگر نجاشی در جهاتی به این شخصیت اشکال داشته باشد ،آیا نقل های متعدد شیخ طوسی در همین باب 26از ابوالمفضل شیبانی دلیل بر وثاقت این شخصیت نزد شیخ به عنوان یک صاحب نظر در حوزه حدیث شناسی ورجال نیست ؟ ایا نمی توان نظر شیخ را به گونه ی مخالف با نظر نجاشی دانست ؟

4. آیات عدیده در قرآن کریم وجود دارد که بر مسائل اخلاقی تاکید می نماید ،به گونه ی که بعد از آیاتی که به احکام و تاریخ می پردازند، بیشترین آیات را در قرآن کریم  مسائل اخلاقی در بر دارد، که به صورت گذرا به برخی از آنها اشاره می کنیم :

 مقدم بودن تزکیه بر تعلیم { بقره 152-آل عمران 164-جمعه 2-اعلی14-شمس9} /  سرزنش انسان به سبب اخلاق ناپسند ( ستمکاری ، ناسپاسی ،شتابزدگی،نادانی ) { ابراهیم 34-اسراء11- احزاب72}/  نفس لوامه {قیامت 2}/ نفس اماره {یوسف 53} / پیروی از هوای نفس و مبارزه با آن { نجم23- نازعات 40-شمس107} / خلق و عمل / بر /تقوا/ قسط وعدل / صبر { تکرار این واژه ها در آیات شریف قرآن کریم }.

5. به نظر می رسد  تشکیل حکومت از اولویت های اولی اهل بیت علیهم السلام نبوده بلکه اهل بیت علیهم السلام حکومت را برای ترویج وبسط معارف الهی وشیعه می خواستند و حکومت برای آنها ابزار و وسیله ی برای رسیدن به هدف آنها بوده است و در صورت اقبال عمومی ومقبولیت عامه به آن تن می دادند اما اگر از جانب مردم به آنها اقبالی صورت نمی گرفت ،به تبلیغ وترویج شریعت اسلام در قالب های دیگر می پرداختند، هر چند راقم این سطور این مطلب را می پذیرد که اسلام برای هرچیز به خصوص سیاست برنامه دارد اما اصالت با اخلاق است و سیاست وحاکمیت برای رسیدن به این برنامه مهم می باشد نه اینکه  در درجه ی اول اولویت قرار گیرد.