مجله اجتماعی تاریخی اشارات

مجله ای از طلاب حوزه علمیه قم

مجله اجتماعی تاریخی اشارات

مجله ای از طلاب حوزه علمیه قم

کانال اشارات ، مشتمل بر یادداشتهای تاریخی، اجتماعی و فرهنگی گروهی از نویسندگان می باشد ،که به هدف ارتقاء سطح علمی جامعه ایجاد شده است ، مسئولیت تمامی مطالب مندرج در یادداشتها بر عهده ی نویسندگان آن می باشد .

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
  • ۰
  • ۰

ظهور

از جمله موضوعات مهم مهدویت پژوهی ،علائمی است که قبل از قیام حضرت حجت علیه السلام به وقوع می رسد و روایات عدیده نیز برای این علائم در میان منابع روایی شیعه وسنی وجود دارد ، در نگاه شیعه به علائم ظهور ، دجال جایگاه ویژه ی ندارد، بلکه پرداختن به دجال در میان متون اهل سنت به خصوص در صحیح مسلم وبخاری وارد شده و به احتمال قوی روایاتی که در میان منابع شیعی در این باره موجود می باشد به گونه ی ناظر بر نقل اهل سنت است ، اما شخصیتی که  در روایات شیعی جزء حتمیات ظهور به حساب می آید، سفیانی ست که با خود دو یا بنابر برخی روایات سه رقیب سرسخت از شیعیان دارد ، سید خراسانی ، سید یمانی و سید حسنی ، فشارهای گوناگون زندگی ورسیدن انسانها به بن بست فکری واعتقادی در عصر حاضر از طرفی واز طرف دیگر مشاهده تعارض های مختلف میان گفتمان ارائه شده از سوی برخی از متولیان دین  با رویکرد عملی خود در آن حوزه ،موجب گردید تا این علائم مورد واکاوی سطحی قرار بگیرند و طبقه ی عمومی مردم وبه تبع آنها خواص وارد مباحث تطبیقی در این موضوع مهم گردند ، که این مطلب خود مثنوی هفتاد من می خواهد وخون جگر !، اما موضوعی که ما را برآن داشت تا یادداشتی را پیرامون یکی از علائم ظهور یعنی سید خراسانی بنویسیم ، این بود که بسیاری از افراد  در تعیین مصداق این شخصیت به دو نکته توجه کرده اند 1: سید بودن این شخص 2: خراسانی بودن وی { به معنای محدوده جغرافیایی معین ومشخص عصر جدید که شامل خراسان شمالی ، رضوی و جنوبی ست }، درباره  به کار گیری واژه ی  { سید } باید گفت که اساسا الزامی وجود ندارد که سید در این روایات به معنای مصطلح امروزی ان یعنی کسی که از ذراری صدیقه طاهره سلام الله علیها باشد بکار رود ، بلکه واژه ی سید به معنای رئیس بزرگ هر قومی که عشیره اش از او اطاعت کنند به کار گرفته شده است، حتی ا گر هاشمی وعلوی نباشد { مجمع البحرین ج 2ص448} و راغب در مفرداتش سید را به معنای رئیس و وجیه قوم معرفی نموده است { مفردات راغ اصفهانی ص 294}، از جانب دیگر در میان روایات شریف اهل بیت علیهم السلام به منتسبان به رسول خدا صلی الله علیه و آله از واژه ی علوی استفاده می شده است و لفظ سید به احتمال قوی از قرن چهارم متدوال گردیده است ، {همانطور که ما در مقاله ی  مستقل فرق میان این دو واژگان را بررسی کرده ایم} ،اما  درباره ی خراسانی بودن این شخصیت باید گفت که خراسان در زمان صدور این روایات شامل محدوده جغرافیایی زیادی می شده است مثلا : با مراجعه به کتاب بسیار مهم البلدان یعقوبی { متوفای 284هجری } که هم عصر برخی از امامان شیعه بوده و از قدمای شیعه می باشد مشاهده می گردد که  او خراسان  را شامل طخارستان ، بخارا ، سمرقند ، صغد ، بلخ ، ری و طالقان  می دانسته  و درباره بلخ می نویسد : مدینه بلخ مدینه خراسان العظمی { البلدان ص 116و همچنین 124 تا صفحه ی 144}  بعدها همین عبارات در میان متون جغرافیدانان مهم اسلامی منعکس شده است، ابن حوقل می نویسد : خراسان از شرق به سجستان و سرزمین هند و کابل ، از غرب به نواحی جرجان از شمال به ماوراءالنهر و قسمتی از سرزمین ترک ها ، خوارزم وبخارا و از جنوب به قومس { سمنان } نواحی جبال دیلم ، طبرستان { مازندران } و ری را دربر می گیرد { صوره الارض ص 426} ویا یاقوت حموی از جغرافی دانان قرن هفتم خراسان را مشتمل بر نیشابور ، هرات ، مرو ، بلخ ، طالقان { در افغانستان فعلی } ، نسا ، ابیورد ، سرخس و خوارزم دانسته است { معجم البلدان ج 3 ص218} لذا نمی توان بر این نظر متمایل گردید که مراد از خراسان همین حدود وثغور خراسان فعلی باشد بلکه دایره وسیعتری را شامل می شود .

درنتیجه ، نه واژه ی سید دلالت بر سیادت شخص مورد نظر دارد و نه واژه خراسان دلالت بر خراسان فعلی، بلکه سید به معنای بزرگ وزعیم یک قوم است که هم می تواند دارای سیادت باشد وهم از سادات نباشد و از دیگر سو خراسان منطقه وسیع تری از خراسان فعلی را دربر می گیرد .

                                                                                                                                             

  • ۹۶/۰۵/۰۹
  • حسین حمزه

خراسان

سید خراسانی

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی