این کتاب تالیف دکتر احمد عیسی بک مصری ست که در 229
صفحه با ترجمه ی دکتر نورالله کسائی به مناسبت دوازدهمین قرن درگذشت محمد بن
زکریای رازی در سال 1371 شمسی توسط انتشارات علمی وفرهنگی به چاپ رسید است ،
نویسنده از جمله ی پزشکانی ست که تا زمان حیات به تعلیم وتالیف در حوزه ی تاریخ
پزشکی پرداخته است، این کتاب اولین بار در سال 1357هجری قمری در دمشق به زبان عربی
به چاپ رسید و توانست احاطه ی علمی مولف را به رخ دیگران بکشاند 
، احمد عیسی بک به
دلیل تسلط بر زبانهای سامی ، یونانی و لاتین به خوبی توانست از منابع گوناگون برای
نوشتن کتابهایش استفاده کند ، وی صاحب 18
تالیف می باشدکه از میان آنها می توان به : معجم الاطباء ، امراض النساء در دو جلد بزرگ ،
تاریخ علم گیاه شناسی نزد عرب ، تاریخ اطبا از قرن 7 تا عصر حاضر ، کتاب بازی
کودکان نزد عرب و تاریخ زندگانی ابن سینا اشاره نمود .از محاسن این کتاب این است
که نویسنده از نسخه خطی افراد وکتابخانه ها و همچنین وقف نامه ها به خوبی توانسته
نکات تاریخی استخراج نماید ، از دیگر سو مخاطب را با ارجاعات مختلف با منابع زیادی
آشنا می نماید، اما سیرکلی کتاب از تاریخی معین ومشخص برخوردار نیست ، یعنی
خواننده متوجه نمی شود که اساسا نویسنده کدام برهه ی تاریخی را برای پژوهش خود مد نظر گرفته است،
هرچند به نظر می رسد پایان کار مغولان و
اوائل قرن هشتم محدوده ی کار علمی احمد عیسی در این کتاب می باشد ، وی در این کتاب
پیرامون بیمارستانهای موجود در ایران ، مصر ، بغدادو جزیره ، شام ، جزیره العرب ،
روم واناطولی ، مغرب واندلس پرداخته است ،هر چند درباره بیمارستان منصوری یا
قلاوون ساخته ی ملک منصور سیف الدین قلاوون الفی صالحی در سال 683 هجری بیشتر از
بیمارستانهای دیگر سخن گفته است ، کتاب را باید از جنس توصیفی دانست و عاری از
تحلیل های دقیق تاریخی ست ، با مطالعه ی کتاب این معنا برای خواننده تداعی می گردد
که شیوه ی آموزشی و حتی عملکرد نظام پزشکی ایران در حال حاضر در بسیاری موارد مشابه آن چیزی ست که در قرون
گذشته وجود داشته است، روشن است که نظام پزشکی کنونی مبتنی بر هر آن چیزی ست که در
نظام غرب شکل گرفته است ، اما این احتمال وجود دارد که آنان از نظام وساختار
بیمارستان اسلامی در قرون شکوفایی تمدن اسلامی متاثر بوده اند ، به برخی از نکات
کتاب دقت کنید :
1. تقی الدین مقریزی می نویسد : ولید بن عبدالملک اموی { 96هجری } نخستین کسی بود که در اسلام بیمارستان و درمانگاه ساخت ،پزشکانی در آنجا به کار گمارد و برای آنها مستمری قرار داد و جذامیان را در آنجا قرار می داد و برای آنها و نابینایان خوراک روازنه معین کرد .
2. در دوران سلطان محمود سلجوقی ،عبدالدین مظفر بن عبدالله مرسی پزشک بیمارستان سیار بوده که 40شتر آن را جابه جا می کرد .
3. بیمارستانها در دو بخش جداگانه تشکیل می شدند : مردان وزنان و هر بخش دارای تالارهای مختلف بود ، تالاری برای بیمارهای داخلی ؛ که مشتمل بر چهار بخش بود : بخش مبتلایان به تب ، بخشی برای جنون هفتگی ، بخشی برای مبتلایان به نفخ، بخشی برای اسهال/ تالاری برای جراحی / تالاری برای چشم پزشکی / تالاری برای شکسته بندی
4. بیمارستانها داروخانه ی به نام شرابخانه داشتند .
5. پزشکی از بزرگترین مشاغل در دولت فاطمی مصر به حسای می امد .
6. حقوق برخی از پزشکان همچون بختیشوع در زمان خلافت متوکل عباسی به قدری بود که با نوع خلیفه در پوشش و استعمال عطر برابری می کرد .
7. پزشکان در بیمارستانها به نوبت کار می کردنند ، چنانکه جبرئیل بن بختیشوع در هفته دو شبانه روز نوبت حضور داشت .
8. نخستین کسی که حرفه پزشکی را ساماندهی کرد و به خاطر توجه به مسائل عامه مردم ، قوانینی خاص برای انان معین کرد ، خلیفه عباسی المقتدربالله ، جعفر بن معتضد {320 هجری } بود .
اینها تنها بخشی از مطالب کتاب بود که بنده هنگام مطالعه، یادداشت برداری کردم ، تمدن اسلامی و به خصوص نقش شیعیان در این حرکت سخت افزاری و نرم افزاری که در معماری و تولید فکر و اندیشه متبلور شده است نیازمند کاری جدی ست ، بیمارستان جندی شابور در حدفاصل شوشتر وشوش که از بزرگترین بیمارستانهای ایران از سه قرن قبل از ظهور اسلام تا دوره عباسی بوده نیازمند دقتهای بیشتری دارد ، از این بیمارستان اکنون چیزی باقی نمانده ودر زیر خروارها خاک مدفون شده است ، کاش کاوش های میدانی را بر اطلاعات نوشتاری ضمیمه می کردیم تا به نتایج بهتری درباره ی نوع اثر گذاری این سازمان پزشکی بزرگ در چگونگی شکل گیری بخشی از تمدن ایران واسلام بدست می رسیدیم .